สังคมอเมริกันขณะนี้ อยู่ในภาวะที่เป็นปัญหาอย่างหนัก คนอเมริกันกำลังมีความหวั่นวิตกมาก ภายในก็สูญเสียความมั่นใจ ภายนอกก็สูญเสียความยิ่งใหญ่ และความเป็นผู้นำในเวทีโลก ความเป็นผู้นำและความยิ่งใหญ่ในทางเศรษฐกิจก็เสียไปแล้ว เพราะเวลานี้สู้เยอรมันและญี่ปุ่นไม่ได้ ทางสังคมและทางจิตใจก็ตกต่ำ สังคมอเมริกันกำลังมีปัญหารุมล้อมตัวทั่วไปหมด เพราะฉะนั้นเวลานี้คนอเมริกันจึงแสดงความหวั่นวิตกออกมามากมายในเอกสารและหนังสือต่างๆ เป็นการคร่ำครวญถึงความเสื่อมของสังคมของตน มีหนังสือจำนวนมากที่ออกมาตอนนี้ พูดถึงความล่มสลายของอารยธรรมอเมริกัน และการพยายามหาทางว่าจะทำอย่างไรจึงจะฟื้นฟูกอบกู้ฐานะกลับคืนมาได้ หนังสือหลายเล่มมีชื่อทำนองนี้ว่า “The End of the American Century” “How the American Century Ends” “Is America on the Way Down?”
ในเรื่อง “Is America on the Way Down?” ซึ่งเป็นข้อเขียนของผู้ทำงานวิจัยที่เตรียมจะพิมพ์ออกมาเป็นเล่มหนังสือ ผู้เขียนที่ทำการวิจัยนั้นบรรยายสรุปสภาพสังคมอเมริกันที่เสื่อมว่าแย่อย่างไร และลงความเห็นว่า ประเทศสหรัฐอเมริกาจะกลายเป็นประเทศโลกที่สามภายในปี ๒๐๒๐ คือ อีก ๒๕ ปีข้างหน้า ไม่มีทางเลี่ยง นี้เป็นตัวอย่างที่แสดงถึงความหวั่นหวาดของคนอเมริกัน
เมื่อผมไปอเมริกาคราวที่แล้ว คนอเมริกันบ้าง คนไทยบ้าง ที่มีการศึกษา ก็พูดถึงเรื่องเหล่านี้ในทางที่ว่านั้น ถึงกับว่าไม่มีทางเลี่ยง สังคมอเมริกันจะต้องล่มสลายแน่นอน เวลานี้สภาพต่างๆ เดินลงไปอย่างนั้นทั้งนั้น ความไม่มั่นใจในสภาพของประเทศอเมริกานี้ ได้ทำให้คนอเมริกันหาทางฟื้นฟูกู้ฐานะ บางทีก็ได้แต่ปลอบใจตัวเองไว้
อย่างไรก็ตาม ถ้าดูข้างนอกอย่างผิวเผิน คนก็จะมองว่าประเทศอเมริกายังรุ่งเรืองยิ่งใหญ่ ข้อนี้เปรียบเหมือนยักษ์ใหญ่ แม้จะผอมโซและเจ็บป่วย แต่ร่างกายเนื้อหนังก็ยังมากกว่าคนแคระ ขาของยักษ์ที่ผอมและเจ็บป่วย ก็ยังใหญ่กว่าตัวคนแคระหลายเท่า เพราะฉะนั้น คนที่ไม่รู้จำนวนมากก็ยังมองว่าประเทศอเมริกานี้ยิ่งใหญ่น่าภูมิใจ แท้ที่จริงจะแย่อยู่แล้ว เหมือนยักษ์ที่ผอมโซเจ็บป่วย ที่พวกคนแคระมองเห็นแต่ความใหญ่โต เพราะฉะนั้น อย่าไปหลงใหลในความเจริญของเขา สังคมอเมริกันกำลังมีปัญหามาก จะยกตัวอย่างให้ฟัง1