ธรรมกับการพัฒนาชีวิต

Somdet Phra Buddhaghosacariya (P. A. Payutto)

การพัฒนาชีวิต อยู่ในกิจกรรมทุกเวลา

ลักษณะที่ ๔ ของการดำเนินชีวิตที่ถูกต้องเป็นอย่างไร คนเราที่ว่าพัฒนาชีวิตนี่ จะต้องทำหรือปฏิบัติกิจกรรมบางอย่างโดยเฉพาะ หรือว่าจะเอากิจกรรมอะไรบางอย่างมาพัฒนาชีวิต หรือว่าต้องมีกิจกรรมพิเศษโดยเฉพาะที่เรียกว่าเป็นการพัฒนาชีวิตหรืออย่างไร ตอบว่าไม่จำเป็น เราต้องมองว่า กิจกรรมทุกอย่างในชีวิตประจำวันของเรานี้ เป็นกิจกรรมในการพัฒนาชีวิตได้ทั้งสิ้น เช่น กิจกรรมในทางเศรษฐกิจ ในชีวิตของคนปัจจุบันนี้ กิจกรรมที่ครองเวลาส่วนใหญ่ของเราก็คือ กิจกรรมในทางเศรษฐกิจ การทำงานทำการประกอบอาชีพ การผลิต การบริโภค อะไรต่างๆ นี้เป็นกิจกรรมในทางเศรษฐกิจ กิจกรรมเหล่านี้ถ้าใช้ให้ถูกต้องหรือทำเป็น ก็เป็นกิจกรรมในการพัฒนาชีวิตทั้งหมด เมื่อท่านบริโภคอาหาร ถ้าท่านบริโภคโดยรู้จักพอดีตามหลักโภชเนมัตตัญญุตา คือกินพอดีด้วยความรู้เข้าใจในคุณค่าของอาหาร เข้าใจวัตถุประสงค์ในการกินอาหาร กินเพื่อคุณค่าแท้ กินเพื่อให้เกิดคุณภาพชีวิต กิจกรรมของท่านเวลานั้นก็เป็นกิจกรรมในการพัฒนาชีวิตทันที การทำงานทุกอย่างก็เป็นกิจกรรมในการพัฒนาชีวิต เพราะฉะนั้น กิจกรรมทุกอย่างให้เรามองเป็นกิจกรรมในการพัฒนาชีวิต

เมื่อเราเดินทางไปในท้องถนน รถติด เราอยู่ในรถก็สามารถใช้กิจกรรมต่างๆ ที่ทำหรือที่เป็นไปในระหว่างที่รถติดนั้นเป็นกิจกรรมพัฒนาชีวิตได้ เรามองการที่รถติดต้องอยู่นิ่งอย่างนั้นด้วยความรู้เท่าทันเหตุปัจจัย และทำใจให้ถูกต้อง เราพิจารณาว่าทั้งที่มันน่าร้อนรนกระวนกระวายใจ เราอาจจะไปทำงานไม่ทัน แต่ถึงเรากระวนกระวายไปมันก็ไม่ทันอยู่ดี มันก็ทุกข์เปล่าๆ ฉะนั้นยอมรับความจริงแล้วก็ทำใจให้ถูกต้อง ทำใจสบายเป็นอิสระและทำมันให้ดีที่สุดไปตามที่จะทำได้ ตามที่ควรจะทำ แล้วก็สบายใจ พอทำแค่นี้ก็เรียกว่าปฏิบัติธรรมพัฒนาชีวิตแล้ว ถ้าไม่ทำใจอย่างนี้ อาจเกิดโทสะ เกิดความโกรธเคือง เกิดกิเลสขึ้นมา ก็ไม่ได้พัฒนาชีวิตแล้ว และนอกจากเกิดกิเลสก็จะเกิดความทุกข์ด้วย ไม่สบายใจด้วย เพราะฉะนั้น เราสามารถทำกิจกรรมทุกอย่างให้เป็นกิจกรรมในการพัฒนาชีวิต และกิจกรรมบางอย่างในปัจจุบันนี้ ถ้าเรายังไม่สามารถจะทำให้เป็นกิจกรรมในการพัฒนาชีวิตได้ ก็พยายามหันเหกิจกรรมเหล่านั้นมาในความหมายที่เป็นการพัฒนาชีวิตให้ได้ ถ้าเมื่อไรเราสามารถมองกิจกรรมทุกอย่างในชีวิตประจำวัน และทำให้มันเป็นกิจกรรมในการพัฒนาชีวิตได้ นั้นก็คือการพัฒนาชีวิตที่แท้จริงจะเกิดขึ้นอยู่ตลอดเวลา เรียกว่าเป็นการปฏิบัติธรรมทุกเวลา

The content of this site, apart from dhamma books and audio files, has not been approved by Somdet Phra Buddhaghosacariya.  Such content purpose is only to provide conveniece in searching for relevant dhamma.  Please make sure that you revisit and cross check with original documents or audio files before using it as a source of reference.