ท่านอาจารย์แห่งภาควิชาจิตวิทยาและการแนะแนว พร้อมทั้งนักศึกษาทุกท่าน
วันนี้ อาตมาได้รับนิมนต์มาบรรยาย ในหัวข้อเรื่อง “พุทธศาสน์กับการแนะแนว” ในแง่ของพุทธศาสนา ถ้าพิจารณากันดู ก็เห็นว่า ไม่น่าจะมีอะไรที่ต้องมาพูดกันมากมาย เพราะพุทธศาสนาเป็นเรื่องของการแนะแนวอยู่แล้ว
ทั้งนี้จะเห็นได้ว่า เรื่องการแนะแนวนี้มีมาตั้งแต่สมัยโบราณนานนักหนาแล้ว เพราะว่ามนุษย์ทุกยุคทุกสมัยก็มีปัญหาด้วยกันทั้งนั้น จะเกิดมาในถิ่นฐานใดดินแดนใด ในยุคใดสมัยใด ชีวิตก็ล้วนแต่มีปัญหา คนที่มีปัญญาก็แสวงหาหนทางที่จะช่วยเหลือกัน ในบรรดามนุษย์ทั้งหลายที่หาทางช่วยเหลือกันนั้น ต่อมาก็เกิดมีกลุ่มชนที่เราเรียกว่าเป็นนักบวชบ้าง ครูอาจารย์บ้าง ตลอดจนกระทั่งมีพ่อมดหมอผี หรือแม้แต่หมอดูผู้ทำนายโชคชะตาต่างๆ บุคคลเหล่านี้ได้ทำหน้าที่ที่เกี่ยวข้องกับการแนะแนวไม่มากก็น้อย
โดยเฉพาะในวงการการศึกษาสมัยใหม่นี้ ได้มีประสบการณ์ในการแนะแนว สั่งสมสืบทอดกันมาเป็นอันมาก เพราะการดำเนินกิจกรรมในด้านการศึกษาแบบสมัยใหม่ที่เป็นของตะวันตกนี้ ได้รับความนิยมแพร่หลายออกไป อย่างที่เรียกได้ว่าทั่วโลก จึงได้มีบุคคลผู้มีสติปัญญาช่วยกันคิดค้นปรับปรุง พัฒนาการแนะแนวนี้ให้ได้ผลดี ทำให้การแนะแนวในวงการการศึกษาและวิทยาการสมัยใหม่เป็นระบบที่มีระเบียบ มีเนื้อหามีเทคนิคอะไรต่างๆ ในการปฏิบัติเป็นอันมาก ต้องยอมรับว่า การแนะแนวของการศึกษาสมัยใหม่นี้ ได้ผลดีไม่ใช่น้อยทีเดียว เพราะได้ผ่านการปฏิบัติ การทดสอบ การทดลอง การค้นคว้าปรับปรุงมาเป็นเวลานาน
เมื่อพูดในแง่ของพระพุทธศาสนา พระพุทธศาสนาก็เป็นศาสนาที่เกี่ยวข้องกับการแนะแนว อย่างน้อยมองในแง่พื้นฐานที่ว่า เป็นศาสนาที่ต้องการช่วยเหลือคน เริ่มตั้งแต่ทางด้านจิตใจ ก็ต้องให้คำแนะนำ ชี้แนะ ให้คำสั่งสอน ซึ่งต้องเกี่ยวข้องกับการแนะแนว แต่ในสมัยปัจจุบัน กิจกรรมด้านนี้ผู้ที่เรานับว่าเชี่ยวชาญพิเศษก็คือวงการการศึกษาสมัยใหม่
อาจพูดได้ว่า หลักการหลายอย่างในด้านการแนะแนว จะเป็นของในพระพุทธศาสนาก็ดี ในวงการการศึกษาสมัยใหม่ก็ดี ก็คล้ายๆ กัน แต่ในแง่ของรายละเอียด ในยุคปัจจุบันนี้ วงการการศึกษาสมัยใหม่ได้มีการพัฒนาไปมาก ส่วนในวงการศาสนานั้น เรามีหลักการดั้งเดิมเป็นแนวความคิดใหญ่ๆ ส่วนรายละเอียดในทางปฏิบัติ เช่น เทคนิคต่างๆ ที่ประยุกต์ให้เหมาะกับกาลสมัยอาจจะหาได้น้อย เพราะกิจการพระพุทธศาสนาในด้านการศึกษาในระยะที่ผ่านมา ค่อนข้างชะงักงัน แต่ถ้ามาศึกษากันดู เราก็อาจจะได้ความคิดอะไรที่ช่วยขยายสติปัญญา ในการดำเนินกิจกรรมเกี่ยวกับการแนะแนวให้ได้ผลดียิ่งขึ้นไป