จะพึ่งตน ก็ต้องมีตนที่พึ่งได้

ไม่พึ่งตนแล้วจะพึ่งใคร?

แล้วท่านยังบอกความจริงต่อไปอีกว่า

โก หิ นาโถ ปโร สิยา
แปลว่า: คนอื่น ใครเล่าจะเป็นที่พึ่ง (แท้จริง) ได้

ขอให้นึกดู เราบอกว่าคนโน้นคนนี้ช่วยเหลือเรา แม้แต่ลูกบอกให้คุณพ่อคุณแม่ช่วย คุณพ่อคุณแม่ช่วยได้แค่ไหน ที่ว่าคนโน้นคนนี้ช่วยเหลือเรานั้น เขาช่วยอย่างไร

เอาง่ายๆ เราบอกว่า ให้คนนั้นช่วยสอนหนังสือ เขาก็มาบอกอะไรต่ออะไรให้ แต่ถ้าเราไม่คิด เราไม่ใช้สมองของเรา เราก็ไม่รู้ไม่เข้าใจ เราก็ไม่ได้ปัญญา เขามาสอนให้ เขามาช่วยเต็มที่ แต่ในที่สุด จะทำได้จริง จะได้เป็นของตัว เราก็ต้องพึ่งตัวเอง เราก็ต้องทำให้ได้เอง นี่คือ ที่แท้นั้น ตอนที่จะได้ปัญญา ก็อยู่ที่ตัวเองนี่แหละ ต้องรับฟัง ต้องคิดพิจารณา เป็นต้น บางคน เขามาสอนมาบอกอะไรๆ ก็ไม่ฟัง ไม่เอาใจใส่ ไม่สนใจ ใจไม่เอา แล้วจะไปได้ปัญญาจากที่ไหน

แม้แต่อย่างง่ายที่สุด เขาป้อนข้าวให้ เขาช่วยเต็มที่แล้ว ขนาดจะกินอาหาร ก็ไม่ต้องเอามือใช้งาน ไม่ต้องเอามือจับช้อนไปตักข้าวมาใส่ปาก แต่เสร็จแล้ว เขาเอาช้อนตักอาหารมาจะใส่ปากให้ ตัวเองไม่ยอมอ้าปากรับ เขาเอาข้าวใส่ปากให้แล้ว ไม่ยอมเคี้ยว ไม่ยอมกลืน ก็ไม่สำเร็จ ในที่สุดก็ต้องพึ่งตัวเอง แม้แต่กลืนไปแล้วไม่ย่อย ร่างกายไม่ทำงาน จะเป็นอย่างไร นี่แหละ ในที่สุดก็ต้องพึ่งตัวเอง นี่คือ คนอื่นมาเป็นตัวประกอบ มาช่วยเสริม มาสนับสนุนได้ แต่ในที่สุด ที่พึ่งที่แท้ก็อยู่ที่ตนเองนี่แหละ