อาเซียกลางหรือลุ่มแม่น้ำตาริม (Tarim) เป็นแหล่งชุมนุมศิลปกรรมวัตถุเคารพบูชาในพระพุทธศาสนา ได้เคยเป็นทั้งศูนย์กลางและเป็นเส้นทางเผยแพร่สายสําคัญของพระพุทธศาสนาเป็นเวลาหลายศตวรรษ พระพุทธศาสนาจากอินเดียเผยแพร่เข้าสู่ประเทศจีน ก็โดยอาศัยเส้นทางสายนี้เป็นส่วนใหญ่ อาเซียกลางเป็นชุมทางพาณิชย์ที่สําคัญระหว่างจีน อินเดีย และประเทศอื่นๆ หลายประเทศ จึงเป็นที่บรรจบของวัฒนธรรมหลายพวกหลายแบบ และมีอนุสรณ์แห่งพระพุทธศาสนาในอดีตมากมายหลายอย่าง มีทั้งวัดวาอาราม ถ้ำ สถูป จิตรกรรม ประติมากรรม คัมภีร์ และเอกสารจดหมายเหตุต่างๆ เป็นภาษาบาลีบ้าง สันสกฤตบ้าง โขตานบ้าง จีนบ้าง ตลอดจนภาษาอื่นๆ หลายภาษา
ศูนย์กลางสําคัญที่สุดของพระพุทธศาสนาในอาเซียกลาง คือ กุฉะ หรือ กูจา และพระภิกษุที่มีชื่อเสียงที่สุดได้แก่ พระกุมารชีวะ แห่งพุทธศตวรรษที่ ๙ ท่านผู้นี้ได้ศึกษาวรรณคดีพระพุทธศาสนาที่กัษมีระเป็นเวลาหลายปีจนแตกฉาน เมื่อกลับมาอยู่ที่กูจา ก็ปรากฏเกียรติคุณเป็นปราชญ์ พอดีสมัยนั้น เกิดกรณีพิพาทระหว่างจีนกับกูจา พระกุมารชีวะถูกจีนจับไปเป็นเชลย และได้ปฏิบัติศาสนกิจอยู่ในประเทศจีนเป็นเวลา ๑๕ ปี จนถึงมรณภาพ ณ ประเทศนั้น ท่านได้สั่งสอนพุทธปรัชญาและแปลคัมภีร์พระพุทธศาสนาเป็นภาษาจีนเป็นอันมาก เป็นบุคคลสําคัญที่สุดท่านหนึ่งในประวัติศาสตร์พระพุทธศาสนาของประเทศจีน