ชีวิตกับการทำงาน

Somdet Phra Buddhaghosacariya (P. A. Payutto)

ความสุขแท้ อยู่ที่รู้ความจริงของชีวิต

ศรัทธาในพระพุทธเจ้า ก็คือศรัทธาในบุคคลที่ว่าเมื่อกี้ มั่นใจว่ามีบุคคลที่มีความบริสุทธิ์ มีปัญญารู้แจ้ง เป็นแบบอย่างของมนุษย์ไว้ให้เห็นว่า มนุษย์ทุกคนเป็นสัตว์ที่ฝึกฝนพัฒนาได้ สามารถพัฒนาศักยภาพของตนให้ถึงความสมบูรณ์ พระพุทธเจ้านี้ เดิมนั้นท่านก็เป็นมนุษย์นั่นเอง เหมือนกับเราทุกๆ คน แต่กลายมาเป็นพระพุทธเจ้าได้อย่างไร จากมนุษย์มาเป็นพระพุทธเจ้า ก็เพราะว่าได้รู้เข้าใจความจริงของสิ่งทั้งหลาย คือรู้เข้าใจสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริง รู้กฎธรรมชาติ

สิ่งทั้งหลายที่อยู่แวดล้อมเรานี้ ก็เกิดมาจากธรรมชาติทั้งนั้น เรามาอยู่กับสิ่งแวดล้อมปัจจุบันนี้ เรามองเห็นว่า มีวัตถุ มีบ้านเรือน มีตึกราม มีถนน มีรถยนต์ อะไรต่างๆ ซึ่งเป็นสิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้น เป็นเรื่องเทคโนโลยีมากมาย ซึ่งไม่ใช่ธรรมชาติ แต่เทคโนโลยีหรือสิ่งที่เราสร้างสรรค์ประดิษฐ์ขึ้นมานี้ ความจริงมันก็มาจากธรรมชาติ ไม่ได้มาจากไหนเลย แต่สิ่งที่มนุษย์สร้างขึ้นนี้ เมื่อสร้างขึ้นมาแล้ว มันก็บดบังตัวเราจากธรรมชาติ ไม่ให้เข้ากับธรรมชาติ ความจริงชีวิตของเราเองก็เป็นธรรมชาติ เมื่อชีวิตเป็นธรรมชาติ ก็เป็นไปไม่ได้ที่เราจะเหินห่างจากธรรมชาติโดยสิ้นเชิง เมื่อเรามาเพลิดเพลินสนุกสนานต่อรสชาติอันตื่นเต้นของสิ่งที่มนุษย์ประดิษฐ์ขึ้นไปได้สักระยะหนึ่ง บางทีเราก็เกิดความเบื่อหน่าย และจิตใจของเราก็หันไปต้องการธรรมชาติ ถ้าเราไม่รู้จักความจริงที่เป็นธรรมชาติของสิ่งทั้งหลายแล้ว จิตใจของเราก็จะว้าวุ่นอยู่กับสิ่งที่มนุษย์ประดิษฐ์ขึ้น เป็นเทคโนโลยีเป็นอะไรต่างๆ เหล่านี้ เพราะชีวิตของคนเราในยุคปัจจุบัน อยู่กับสิ่งเหล่านี้ตลอดเวลา ไม่ได้อยู่กับธรรมชาติ เราตื่นเต้นเพลิดเพลินกับมัน แล้วก็เบื่อหน่าย ทำให้เกิดความขัดแย้งขึ้นอีกแบบหนึ่ง

คนเราที่จะมีความสุข เห็นชีวิตมีความหมายอย่างแท้จริง จิตใจจะเข้าถึงความสงบเป็นตัวของตัวเองได้นั้น จะต้องมองทะลุความจริงของสิ่งทั้งหลาย ที่มาแวดล้อมหุ้มห่อและมัดตัวเราอยู่นี้ ให้เห็นแจ้งถึงธรรมชาติ จึงจะหมดความขัดแย้ง พระพุทธเจ้าก็เป็นมนุษย์ แต่ที่กลายเป็นพระพุทธเจ้าขึ้นมาได้ก็เพราะรู้เข้าใจความจริงของสิ่งทั้งหลาย ซึ่งเราเรียกว่าเข้าใจธรรมชาติของสิ่งทั้งหลายนั่นเอง ความจริงของสิ่งทั้งหลายนี้เราเรียกว่า ธรรม ธรรม คือ กฎเกณฑ์ ความจริง ความเป็นเหตุปัจจัยของสิ่งต่างๆ การรู้เห็นสิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริงนี้แหละ คือการเข้าถึงธรรม การที่พระพุทธเจ้าเห็นความจริงของสิ่งทั้งหลาย มองสิ่งทั้งหลายถูกต้องตามความเป็นจริงแล้ว ก็เรียกว่าตรัสรู้ธรรม แล้วจึงเป็นพระพุทธเจ้าขึ้นมา ธรรมจึงเป็นหลักการสำคัญประการที่ ๒ ในพระพุทธศาสนา เป็นตัวที่ทำให้มนุษย์ผู้รู้แล้วกลายเป็นพุทธะ

ทีนี้ หลักการของพระพุทธศาสนาบอกว่า คนทุกคนสามารถเป็นพระพุทธเจ้าได้ ถ้าพัฒนาตนขึ้นมาให้รู้เข้าใจ ธรรม คือความจริงของสิ่งทั้งหลาย ถ้าคนพยายามฝึกฝนตัวเอง พยายามปฏิบัติต่อสิ่งทั้งหลายอย่างถูกต้อง พยายามพัฒนาความรู้ความเข้าใจของตัวเองขึ้นมาแล้ว ใจเรารู้ความจริง มีปัญญาขึ้นมา เราก็เป็นคนแบบเดียวกับพระพุทธเจ้า คนจำพวกนี้มีมากๆ ขึ้น ก็แผ่ขยายถ่ายเทลักษณะที่มีความสุข มีชีวิตที่ดีงามแล้วก็กลายเป็นกลุ่มชนหนึ่งซึ่งมีชื่อเรียกว่า “สงฆ์” คือหมู่ชนที่ได้รู้เข้าใจความจริงของธรรมชาติ รู้ความจริง มองสิ่งทั้งหลายตามที่มันเป็นเหมือนอย่างพระพุทธเจ้านั่นเอง

ที่ว่ามานี้ คือหลักการที่เรียกว่าพระรัตนตรัย คนที่นับถือพระพุทธศาสนา ก็นับถือหลักการนี้ จึงเรียกว่า นับถือพระรัตนตรัย คือนับถือบุคคลที่เป็นแบบอย่างของการเข้าถึงความจริงที่เรียกว่าธรรมนั้น และพยายามประพฤติตามอย่างเพื่อจะได้รวมกันเป็นกลุ่มชนผู้มีชีวิตที่ดีงาม ที่เรียกว่า “สงฆ์” ถ้าเข้าใจหลักนี้แล้วก็มีศรัทธาเกิดขึ้น เป็นศรัทธาที่มองเห็นว่า การมีชีวิตอยู่เป็นคนเป็นมนุษย์นี้ ที่จะมีชีวิตดีงาม ในที่สุดก็ไม่มีอะไรมาก ก็คือการเข้าใจรู้สิ่งทั้งหลายตามความเป็นจริงเท่านั้นเอง ไม่ว่าจะดำเนินชีวิตอย่างไรก็ตาม จะทำงานอะไรก็ตาม ก็จะมีหลักใหญ่ที่ยึดถือไว้ในจิตใจ คือการมองสิ่งทั้งหลายให้เข้าใจตามความเป็นจริง พิจารณาอะไรๆ ตามเหตุปัจจัย อันนี้เป็นหลักใหญ่ ถ้ามีความเชื่อตามหลักการนี้แล้ว ไม่ว่าจะทำอะไรอยู่ เป็นคนมีงานหรือว่างงานก็ตาม ก็สามารถมีความสุขได้ จิตใจไม่ว้าเหว่ ไม่ไร้ความหมาย นี้ก็เป็นศรัทธาที่ลึกลงไปอีก ไม่ใช่ศรัทธาดุ่ยๆ แต่เป็นศรัทธาที่โยงยึดอยู่กับปัญญา มีศรัทธาอย่างนี้แล้ว ไม่งมงาย ไม่เป็นอันตรายทั้งแก่ตนเองและแก่คนอื่น

The content of this site, apart from dhamma books and audio files, has not been approved by Somdet Phra Buddhaghosacariya.  Such content purpose is only to provide conveniece in searching for relevant dhamma.  Please make sure that you revisit and cross check with original documents or audio files before using it as a source of reference.