หลักทั่วไปของพุทธศาสตร์

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)

พุทธศาสตร์ไม่ใช่ชื่อเดิมของพระพุทธศาสนา

ลักษณะทั่วๆ ไปของพระพุทธศาสนาหรือโดยเฉพาะจำกัดให้แคบเข้ามาว่า ‘พุทธศาสตร์’ เพื่อให้เป็นเรื่องทางหลักวิชาการมากสักหน่อยนั้น น่าจะมองโดยเริ่มต้นที่ชื่อเรียกพระพุทธศาสนานั้นเอง เป็นที่ทราบกันในหมู่ผู้รู้ว่า คำว่า ‘พระพุทธศาสนา’ นี้เป็นชื่อเรียกพระพุทธศาสนาในระยะหลังๆ เรียกได้ว่าไม่ใช่ชื่อเดิมของพระพุทธศาสนา ในพระไตรปิฎกนิยมใช้คำว่าพุทธศาสนาเฉพาะในคาถา และตามปกติมีความหมายว่าคำสอนของพระพุทธเจ้าเท่านั้น1 ทีนี้ ชื่อเดิมของพระพุทธศาสนาคืออะไร ชื่อที่เราใช้เรียกพระพุทธศาสนามีมาแต่ดั้งเดิมนั้น ที่สำคัญก็คงมีอยู่สัก ๒-๓ ชื่อ ถ้าหากว่าเราได้มาศึกษาชื่อเหล่านั้น บางทีเราอาจจะได้แง่คิด และก็เห็นลักษณะทั่วไปของพระพุทธศาสนา

1'พุทฺธสาสนํ' เช่น องฺ,ติก. ๒๐/๕๙๕/๓๗๙; ขุ.ธ. ๒๕/๓๔/๖๕-๖๖, 'พุทฺธาน สาสนํ' เช่น ที.ม. ๑๐/๓๔/๕๗; ขุ.ธ. ๒๕/๒๔/๔๐
เนื้อหาในเว็บไซต์นอกเหนือจากไฟล์หนังสือและไฟล์เสียงธรรมบรรยาย เป็นข้อมูลที่รวบรวมขึ้นใหม่เพื่อช่วยในการศึกษาค้นคว้าของผู้สนใจ โดยมิได้ผ่านการตรวจทานจากสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์
ผู้ใช้พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือหรือเสียงธรรมบรรยายต้นฉบับก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง