กระแสธรรม กระแสไท

สมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์ (ป. อ. ปยุตฺโต)

คนไทยรู้หรือไม่ ว่าตัวไหลไปกับเขาในกระแสอะไร?

ข้อสำคัญที่จะให้เป็นอย่างนี้ นอกจากการที่ไม่ได้คิดจะเป็นผู้สร้างสรรค์ หรือมีส่วนร่วมแล้ว ก็เกิดจากความไม่รู้ด้วย เช่นไม่รู้ว่ากระแสนี้เป็นอย่างไร มาจากไหน มันมีคุณมีโทษอย่างไร สักแต่ว่าชื่นชอบบ้าง หรือถูกเขาครอบงำบ้าง ก็ไหลตามเรื่อยไป

ทีนี้องค์ประกอบสำคัญก็คือความรู้ เบื้องแรกก่อนที่จะแก้ไขปัญหาได้ การที่จะทำตัวให้ก้าวขึ้นมาสู่สถานะแห่งการมีความสามารถในการร่วมสร้างสรรค์ จะต้องรู้จักกระแสนี้ก่อน

เรารู้ไหมว่ากระแสที่พัดพาไหลมาถึงเรา แล้วเราพลอยไปกับเขาด้วยนี่ มันคืออะไร มันเป็นอย่างไร มันมาอย่างไร มันเคลื่อนไหวอย่างไร ต้นตอของมันอยู่ที่ไหน มันมีองค์ประกอบอะไรบ้าง ทั้งหมดนี้เป็นเรื่องสำคัญที่เราจะต้องรู้

นี่คือปัญญา ซึ่งเป็นตัวการสำคัญที่จะทำให้เกิดอิสรภาพ ถ้าไม่มีปัญญาก็หมดอิสรภาพ ปัญญา คือความรู้ ความเข้าใจ รู้เรื่องราว รู้คิด รู้ทำ จึงต้องสร้างคนให้มีปัญญา

เวลานี้สังคมของเราเมื่อดูไปๆ ในที่สุดก็จะมองเห็นว่า เหตุปัจจัยตัวสำคัญ ที่ทำให้เราไม่สามารถยืนผงาดขึ้นมาเป็นผู้ร่วมสร้างสรรค์เป็นต้น แต่กลับกลายเป็นผู้ถูกครอบงำหรืออย่างเบาไปตามเขา ทั้งหมดนี้ ตัวสำคัญอยู่ที่ปัญญา คือการที่เราขาดความเข้มแข็งทางปัญญา

เมื่อขาดความเข้มแข็งทางปัญญา คนก็ไม่มีความมั่นใจในตัวเอง เมื่อไม่มีความมั่นใจก็ขาดความเข้มแข็งทางใจ เมื่อขาดความเข้มแข็งทางจิตใจ พฤติกรรมที่ออกมาก็อ่อนแอหวั่นไหว และไม่มีจุดหมายชัดเจน จึงสักแต่ว่าไหลไปตามกระแสค่านิยมเป็นต้น เมื่อพฤติกรรมก็ไม่เข้มแข็ง ก็เป็นอันว่าอ่อนแอไปแล้วทั้งหมด

ฉะนั้น จะต้องมาช่วยกันในเรื่องของการพัฒนาปัญญา ทำสังคมไทยให้มีปัญญาที่เข้มแข็ง ซึ่งไปๆ มาๆ ก็คือหน้าที่ของการศึกษานั่นเอง

เนื้อหาในเว็บไซต์นอกเหนือจากไฟล์หนังสือและไฟล์เสียงธรรมบรรยาย เป็นข้อมูลที่รวบรวมขึ้นใหม่เพื่อช่วยในการศึกษาค้นคว้าของผู้สนใจ โดยมิได้ผ่านการตรวจทานจากสมเด็จพระพุทธโฆษาจารย์
ผู้ใช้พึงตรวจสอบกับตัวเล่มหนังสือหรือเสียงธรรมบรรยายต้นฉบับก่อนนำข้อมูลไปใช้ในการอ้างอิง