เมื่อพระพุทธเจ้าทรงแสดงปฐมเทศนาจบแล้ว ปรากฏว่า โกณฑัญญะผู้เป็นหัวหน้าของเบญจวัคคีย์เข้าใจธรรมที่ทรงแสดงนั้น รู้แจ้ง ความจริง เรียกว่าเกิดดวงตาเห็นธรรม หรือได้ ธรรมจักษุ คือ เข้าใจตามหลักกระบวนการแห่งเหตุปัจจัย ว่าสิ่งใดมีความเกิดขึ้นเป็นธรรมดา สิ่งทั้งหมดนั้นย่อมมีความดับไปเป็นธรรมดา ถ้าจัดลำดับในขั้นของอริยบุคคลเรียกว่าเป็นโสดาบัน พระพุทธเจ้าทรงทราบว่าโกณฑัญญะรู้แจ้งธรรมดังนั้น ก็ทรงเปล่งพระวาจาว่า "อฺาสิ วต โภ โกณฺฑฺโ, อฺาสิ วต โภ โกณฺฑฺโ” แปลว่า โกณฑัญญะได้รู้แล้วหนอๆ คำว่า "อัญญา" ซึ่งแปลว่ารู้นั้น ได้ติดเป็นคำนำหน้าชื่อของท่านโกณฑัญญะสืบต่อมา เรียกว่า อัญญาโกณฑัญญะ (คัมภีร์บางฉบับเรียก อัญญาตโกณฑัญญะ)
ท่านโกณฑัญญะรู้แจ้งธรรมเช่นนั้นแล้ว ก็ทูลขอบรรพชา และได้บวชเป็นพระภิกษุสาวกรูปแรกในพระพุทธศาสนา