เมื่อได้ความหมายของการศึกษาเช่นนี้แล้ว ก็มีคำถามต่อไปว่า ทำไมจึงต้องศึกษา ซึ่งเป็นคำถามพื้นฐาน ถ้าไม่มีเหตุผลว่าศึกษาทำไม แล้วเราจะเรียนไปทำไม การที่ต้องศึกษานั้น เหตุผลเบื้องแรกก็คือ ชีวิตต้องการดำรงอยู่ด้วยดีและเจริญงอกงาม แต่การดำรงอยู่ด้วยดีและความเจริญงอกงามนั้น หาได้สำเร็จแก่ชีวิตอย่างเป็นไปเองไม่ หากเป็นสภาพที่ชีวิตต้องทำให้เกิดขึ้น และในการที่จะทำเช่นนั้น ชีวิตก็ต้องเผชิญกับสิ่งบีบคั้นจำกัดขัดขวาง ซึ่งรวมทั้งความบกพร่องอ่อนแอของมันเอง สภาพที่บีบคั้นจำกัดขัดขวาง ซึ่งจะต้องแก้ไขนี้ รวมเรียกว่า ปัญหา จึงพูดสั้นๆ ได้ว่า ชีวิตนี้มีปัญหา คือชีวิตมีสิ่งบีบคั้นจำกัดขัดข้องที่จะต้องแก้ไข ปัญหาคือสิ่งที่บีบคั้นจำกัดขัดข้องนี้ ทางพระพุทธศาสนาเรียกว่า ทุกข์
ทุกข์ แปลว่า สิ่งที่บีบคั้น ทำให้ไม่มีอิสรภาพ ทำอะไรก็ไม่โปร่งไม่โล่ง ชีวิตเกิดมาแล้วก็ต้องมีการแก้ไขปัญหา มีการบริหารตลอดเวลา ทั้งร่างกายและจิตใจ ในด้านร่างกายจะเลี้ยงอย่างไรจึงจะอยู่รอด การแก้ปัญหาก็คือต้องหาอาหาร หาปัจจัยสี่ให้ คนเรานั้นตั้งแต่เริ่มต้น ถ้าไม่มีพ่อแม่ ก็อยู่ไม่รอด ต่างจากสัตว์เดรัจฉานจำนวนมากที่เกิดมาก็ออกหากินได้เองทันที พ่อแม่ไม่ต้องเลี้ยงดู แต่มนุษย์นี้ ถ้าเกิดมาแล้วปล่อยไปก็ตายเลย ถึงแม้โตขึ้นมาก็ยังแพ้สัตว์ เช่นลิงในป่ารู้หมดว่ากินอะไรได้ไม่ได้ แต่คนถ้าไปป่าก็ไม่รู้ว่าจะกินอะไรได้หรือไม่ กล่าวกันว่าคนถ้าไปป่า ต้องเอาลิงไปด้วย ลิงกินอะไรก็กินตามลิง ถือเป็นของกินได้ แสดงว่าต้องอาศัยลิงสอน ดังนั้น ในแง่ของสัญชาตญาณ มนุษย์เสียเปรียบสัตว์ทั้งหลายมาก รวมความว่า ชีวิตมีข้อจำกัดขัดข้อง จึงต้องบริหารแก้ไขปัญหากันตลอดเวลา ไม่เฉพาะกายเท่านั้น ทางจิตใจก็ต้องบริหารแก้ปัญหาตลอดเวลาด้วย จึงต้องยอมรับว่า ชีวิตมนุษย์มีปัญหา ซึ่งต้องบริหารแก้ไข
มีคำถามข้อต่อไปว่า ทำไมจึงมีปัญหาขัดข้องที่ต้องแก้ไขหรือมีทุกข์ที่จะต้องดับ ตอบว่า เพราะมนุษย์ยังมีความไม่รู้ มนุษย์เกิดมาพร้อมด้วยความไม่รู้ ไม่รู้จักสิ่งทั้งหลาย ดังที่กล่าวไว้แล้ว เช่น ไม่รู้จักว่าจะกินอะไร ไม่รู้ว่าจะเดินได้อย่างไร ไม่รู้ว่าจะเป็นอยู่อย่างไร ไม่รู้ว่าจะดำเนินชีวิตอย่างไร จะปฏิบัติต่อโลกหรือสิ่งทั้งหลายที่อยู่รอบตัวอย่างไร จึงจะอยู่ได้ด้วยดี ไม่รู้ตลอดไปถึงว่า จะเจริญงอกงามไปถึงไหน ไปสู่จุดหมายใด ดังนั้น มนุษย์จึงต้องเรียนรู้ต้องหาความรู้ ความไม่รู้ที่ทางพระเรียกว่าอวิชชานี้ เป็นตัวการที่ทำให้มนุษย์ต้องมีปัญหา ทำให้ชีวิตนี้ต้องถูกบีบคั้นและถูกจำกัด มีความขัดข้องต่างๆ ที่เรียกว่าทุกข์ สิ่งที่ต้องทำก็คือจะต้องพัฒนาคนขึ้นไปให้มีความรู้ ให้มีสิ่งที่เรียกว่า ปัญญา ให้มี วิชชา พร้อมทั้งความสามารถอื่นๆ ที่จะช่วยให้แก้ปัญหาได้
เมื่อแก้ปัญหาได้ก็คือดับทุกข์ได้ เมื่อดับทุกข์ได้ก็บรรลุอิสรภาพ การแก้ปัญหาได้ ดับทุกข์ได้ หรือบรรลุอิสรภาพนั้น มีความหมายอย่างเดียวกัน แก้ปัญหาได้ก็คือ ทำให้พ้นจากสิ่งบีบคั้น ก็คือไม่มีทุกข์ เมื่อพ้นจากความทุกข์ ก็มีอิสรภาพ เป็นตัวของตัวเอง
ดังนั้น สิ่งที่ต้องการก็คือการพัฒนาคนซึ่งหมายถึงการพัฒนาปัญญา พัฒนาความรู้ และคุณสมบัติอื่นๆ ที่เป็นเครื่องประกอบ ให้มีความสามารถในการแก้ปัญหา สรุปว่า มนุษย์ต้องการฝึกฝนพัฒนาความสามารถในการแก้ปัญหา และการศึกษาก็เป็นเครื่องช่วยฝึกฝนพัฒนาคนให้มีความสามารถในการแก้ปัญหา หรือเป็นผู้พร้อมที่จะแก้ปัญหาได้อย่างสำเร็จผล ดังนั้น การศึกษาจึงเป็นสิ่งจำเป็นต่อชีวิต ทั้งนี้ก็เพราะชีวิตต้องการจะดำรงอยู่ด้วยดี มีความเจริญงอกงาม แต่ชีวิตนี้มีปัญหา จึงต้องมีการศึกษา เพื่อพัฒนาตนให้สามารถที่จะแก้ปัญหา ถ้าชีวิตไม่มีปัญหา ไม่มีทุกข์ ก็ไม่จำเป็นต้องมีการศึกษา เมื่อศึกษาดีแล้ว ก็แก้ปัญหาได้อย่างถูกต้อง สามารถดำรงชีวิตอยู่ด้วยดี และเจริญงอกงามเข้าถึงจุดหมายที่ชีวิตพึงต้องการ