คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ได้แจ้งความประสงค์ขออนุญาตพิมพ์งานนิพนธ์ทางการศึกษาบางเรื่องของอาตมภาพ เพื่อจัดทำเป็นวารสารศึกษาศาสตร์ปริทัศน์ฉบับพิเศษ ในโอกาสที่มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ถวายปริญญาศิลปศาสตรดุษฎีบัณฑิตกิตติมศักดิ์ (ศึกษาศาสตร์ - การสอน) แก่อาตมภาพ ซึ่งนิสิตคณะศึกษาศาสตร์ ทั้งระดับปริญญาตรีและระดับบัณฑิตศึกษา จะสามารถใช้เป็นหนังสือประกอบการศึกษาค้นคว้าได้ต่อไป อาตมภาพยินดีอนุญาตด้วยความเต็มใจ เพราะเป็นการช่วยกันเผยแพร่วิชาการ พร้อมไปด้วยกันกับการส่งเสริมการเจริญกุศลธรรม
งานนิพนธ์หลักในหนังสือเล่มนี้ คือ เรื่อง การศึกษา: เครื่องมือพัฒนาที่ยังต้องพัฒนา เป็นบทความจากปาฐกถาที่แสดงในการประชุมทางวิชาการของมหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ครั้งที่ 25 สาขาศึกษาศาสตร์ ณ คณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ เมื่อวันที่ 3 กุมภาพันธ์ 2530 ได้เคยตีพิมพ์ในวารสารศึกษาศาสตร์ปริทัศน์ ปีที่ 3 ฉบับที่ 3/2530 แต่ในการพิมพ์ครั้งใหม่นี้ ได้จัดลำดับเนื้อเรื่องแบ่งแยกบทตอนใหม่ให้เป็นระบบยิ่งขึ้น และเขียนเนื้อหาเพิ่มเติมอีกไม่น้อยกว่าหนึ่งในสี่เพื่อให้ครอบคลุมความคิดทางการศึกษากว้างขวางยิ่งขึ้น ส่วนเรื่องที่สอง คือ ความคิด: แหล่งสำคัญของการศึกษา เป็นบทความที่เคยตีพิมพ์มาแล้วหลายครั้ง แต่ในการพิมพ์ครั้งใหม่นี้ได้เขียนวิธีคิดแบบวิภัชชวาทแทรกเพิ่มเข้ามาอีก 1 วิธีย่อย คือ การจำแนกโดยทางเลือกหรือความเป็นไปได้อย่างอื่น เรื่องต่อไปคือ ปัญหาที่ต้องเร่งคิดแก้ไข ยิ่งกว่าการขยายการศึกษา เป็นคำอภิปราย ซึ่งแม้จะเคยตีพิมพ์แล้วในหนังสือพิมพ์บางฉบับ แต่ในการพิมพ์ครั้งนี้ ได้เรียบเรียงให้มีเนื้อความเรียบร้อยสมบูรณ์ ส่วนบรรณนิทัศน์งานนิพนธ์ ของพระราชวรมุนี เป็นข้อเขียนสรุปโดยความเอื้อเฟื้อของนักวิชาการหลายท่าน นับได้ว่าเป็นงานที่จัดทำขึ้นใหม่สำหรับการพิมพ์ครั้งนี้โดยเฉพาะ เว้นแต่บางเล่มที่เร่งด่วน ซึ่งได้อาศัยบรรณานุกรมที่สถาบันวิจัยพุทธศาสตร์ มหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย จัดทำไว้ก่อนเป็นแนว
อาตมภาพขออนุโมทนากุศลเจตนาของคณะศึกษาศาสตร์ มหาวิทยาลัยเกษตรศาสตร์ ที่ได้ริเริ่มจัดพิมพ์หนังสือ ทางสายกลางของการศึกษาไทย เล่มนี้ขึ้น โดยเฉพาะขออนุโมทนา ผศ.ดร.ยุพา วีระไวทยะ คณบดีคณะศึกษาศาสตร์ ผศ.ดร.อาภา จันทรสกุล อาจารย์เบญจมาศ กาญจนวิโรจน์ พร้อมด้วย ผศ.อัญชัน เกียรติบุตร และ อาจารย์ชวนี เสนีวงศ์ ณ อยุธยา ตลอดจนนิสิตคณะศึกษาศาสตร์ ม.ก. บางท่าน ที่ได้เอื้ออำนวยความสะดวกหลายประการตลอดระยะเวลายาวนานก่อนที่หนังสือเล่มนี้จะเกิดขึ้นได้ เช่น จัดให้มีการคัดลอกความจากแถบบันทึกเสียงสำหรับบทความที่ 1 และที่ 3 และจัดทำบรรณนิทัศน์งานนิพนธ์ส่วนใหญ่
ขออนุโมทนาขอบใจ พระมหาอินศร จินฺตาปฺโ ผู้ได้สละเวลาและแรงงานเป็นอันมากในการช่วยงานนี้ นอกจากร่วมในการจัดทำบรรณนิทัศน์แล้ว ยังช่วยพิมพ์ดีดต้นฉบับและพิสูจน์อักษรเป็นต้นด้วย ขออนุโมทนา คุณประกาสิต แย้มบุญชู ที่ได้เอื้อเฟื้อช่วยออกแบบปกหนังสือนี้ โดยได้รับความร่วมมือจากคุณอาทร อนุนาท ฝ่ายศิลป์ของโรงพิมพ์อมรินทร์เป็นอย่างดี และขออนุโมทนาคุณชูเกียรติ อุทกะพันธุ์ เจ้าของและผู้จัดการอมรินทร์ พริ้นติ้ง กรุ๊พ ที่ได้เอาใจใส่ต่องานพิมพ์ของอาตมภาพด้วยความมีน้ำใจยิ่ง
การดำเนินการในการจัดพิมพ์ทั้งหมด ตั้งแต่ต้นจนเสร็จเป็นรูปเล่ม ได้รับความอุปถัมภ์จาก คุณพนิตา อังจันทรเพ็ญ ช่วยจัดสรรควบคุมดูแลโดยตลอด จึงขออนุโมทนาคุณพนิตา อังจันทรเพ็ญ ไว้ ณ ที่นี้ เป็นอย่างยิ่ง
พระราชวรมุนี
24 มิ.ย. 2530