ขอให้ดูชีวิตของพระองค์ พระพุทธเจ้าเกิดขึ้นมาท่ามกลางความสุขสมบูรณ์ เป็นเจ้าชายจะเป็นกษัตริย์ครองเมืองต่อไป ได้รับการบำรุงบำเรอปรนเปรออย่างเต็มที่ เรียกว่าอยู่ท่ามกลางกามสุข
การหลงใหลมัวเมาในกามสุขนั้น ในทัศนะของพุทธศาสนาถือว่าเป็นความหลับอย่างหนึ่ง คือความหลง ความหมกมุ่น พระพุทธเจ้าทั้งที่อยู่ท่ามกลางความสุขเช่นนั้น น่าจะมีความลุ่มหลงมัวเมาเช่นกับคนอื่นๆ ที่เคยประสบมาแล้ว เพราะวิถีชีวิตของผู้มีอำนาจวาสนาหรือผู้ที่อยู่ในชนชั้นสูงสมัยก่อน เมื่อมีโอกาสก็แสวงหาความสุขกันให้เต็มที่ เรียกว่าเพลิดเพลินมัวเมาอยู่ในกามสุข
แต่พระพุทธเจ้าก็ได้ตื่นจากภาวะที่หลับใหลเช่นนั้น คือไม่หลงใหลมัวเมาไปตามความเพลิดเพลิน พระองค์มองเห็นความจริงของชีวิต โดยเฉพาะเห็นความไม่เที่ยงแท้แน่นอน เป็นต้น แล้วสละความสุขเหล่านั้นออกไปเสียโดยสิ้นเชิง การที่พระองค์ทำอย่างนั้นได้ เราเรียกว่าเป็นความตื่น เมื่อพระองค์ตื่นแล้ว ภายหลังก็มาปลุกให้ผู้อื่นตื่นขึ้นด้วย
พิจารณาถึงสภาพชีวิตของคนสมัยนั้น อย่างที่กล่าวเมื่อกี้ว่า คนชั้นสูงนั้น จะเป็นราชามหากษัตริย์ก็ดี หรือเป็นเศรษฐีก็ดี ต่างก็แสวงหาความสุข ถ้าเป็นราชาก็พยายามแผ่อำนาจ การแผ่อำนาจก็หมายถึงการที่จะได้ทรัพย์สมบัติมามากขึ้น พร้อมกันนั้นก็คือการได้กามสุขด้วย เมื่อยกทัพไปตีดินแดนแคว้นอื่น ขยายดินแดนออกไปได้ ก็กวาดเอาทรัพย์สมบัติมา พร้อมกันนั้นก็อาจจะต้อนเอาพวกผู้หญิงทั้งหลายมารวมไว้ กษัตริย์สมัยนั้นก็มีผู้หญิงปรนเปรอบำรุงบำเรอจำนวนมาก ตั้งกันเป็นฮาเร็ม กษัตริย์อินเดียมีชื่อเสียงในเรื่องเหล่านี้
พระพุทธเจ้าเมื่อถอนพระองค์ออกจากกามสุขแล้ว ก็ปลุกพวกราชามหากษัตริย์และพวกเศรษฐี ให้เลิกมัวเมาในกามสุขเหล่านั้น ให้มองอำนาจและทรัพย์สมบัติในทิศทางใหม่ มองความหมายใหม่ และใช้หรือปฏิบัติต่อกามสุขนั้นใหม่
ถ้าเป็นราชาก็ให้ใช้อำนาจเป็นวิถีทางในการบำเพ็ญประโยชน์แก่ผู้อื่น คือในการที่จะช่วยให้ประชาชนมีความสุข คือปกครอง เพื่อที่จะให้เขาได้รับประโยชน์และมีความสุข ไม่ใช่เพื่อจะได้แสวงหาความสุขให้ตนเอง คติหรือความมุ่งหมายในการปกครองก็เปลี่ยนแปลงไป
หรืออย่างพวกเศรษฐีพวกคนมั่งมีทรัพย์ พระองค์ก็ชักชวนให้เขาสละทรัพย์สมบัติ บางพวกก็สละโดยสิ้นเชิงออกบวชตาม บางพวกไม่ได้ออกบวช ก็สละทรัพย์สมบัตินั้นเพื่อช่วยเหลือคนยากไร้ นำทรัพย์นั้น มาใช้ให้เป็นประโยชน์แก่สังคมต่อไป อันนี้ก็เป็นลักษณะหนึ่งของความตื่น
พระองค์ตื่นจากกามสุข นี้นับว่าเป็นการตื่นครั้งแรก