เนื้อหาโดยตลอดพระพรหมคุณาภรณ์ (ป. อ. ปยุตฺโต) ท่านได้ไขข้อข้องใจและความไม่เข้าใจให้แจ่มแจ้งตามลำดับ ไม่ว่าบุญกิริยาวัตถุ ๓ หรือ ๑๐ ที่มี ทาน ศีล ภาวนาเป็นหลักอย่างเดียวกับ ศีล สมาธิ ปัญญา หรือการฝึกฝนและพัฒนากาย วาจา จิตใจ และ ปัญญาในไตรสิกขา ที่เน้นต่างกันที่ภายนอกและภายใน เหมาะแก่คฤหัสถ์หรือบรรพชิต...

ท่านตั้งประเด็นว่า "ปฏิบัติโดยไม่มีปริยัติ จริงหรือ" พร้อมกับคำเฉลยรวมความสุดท้ายว่า "ไม่ใช่ถามว่าปริยัติต้องมีหรือไม่ แต่ควรถามว่า ปริยัติจะเอาแค่ไหนและจะรับเอามาอย่างไร" จนแม้กระทั่ง "ความอยากของผู้ปฏิบัติธรรมนั้น ควรมีหรือไม่ให้มีกันแน่ และมีวิธีปฏิบัติอย่างไร" จนกระทั่ง "จะวัดความสำเร็จของการปฏิบัติธรรมด้วยอะไร" "ใช้แรงขับเคลื่อน และ เครื่องช่วยอะไรได้บ้าง" ก่อนที่จะเข้าสู่ "หลักการและหลักพุทธธรรมเพื่อการปฏิบัติธรรม" และ "สมาธิแบบพุทธ" ที่ถูกทางซึ่งจะทำให้จิตมีกำลัง สุขสงบ ใสและขยายปัญญา มีแม้กระทั่ง "วิธีป้องกันและแก้ไขโทษของสมาธิ"