เจาะหาความจริงเรื่องศาสนาประจำชาติ

...เราพูดว่า  พุทธศาสนานี้คนไทยส่วนใหญ่นับถือ  เป็นศาสนาของคนไทย  หรือเป็นศาสนาประจำชาติ  แต่หลายคนจะแย้งว่า  คนไทยนับถือพุทธศาสนา  แต่ทำไมประเทศไทยจึงเป็นอย่างนี้  คือเต็มไปด้วยปัญหา...

...หลายคนจะมาติเตียนพระพุทธศาสนา  คล้ายๆจะให้พุทธศาสนารับผิดชอบ  เป็นทำนองว่า  เพราะนับถือพุทธศาสนาคนไทยจึงแย่  คนไทยจึงตกต่ำ  ถ้าแค่นับถือกันธรรมดายังแย่อย่างนี้  ยิ่งไปบัญญัติเป็นศาสนาประจำชาติเข้าด้วย  จะมิยิ่งแย่ใหญ่หรือ...

...เพราะฉะนั้น  ตอนนี้จึงมีปัญหาว่า  ในท่ามกลางความพร่ามัวของสังคมไทย  ที่คนไทยกระจัดกระจายสับสน  ไม่มีอะไรชัดเจน  ไม่มีจุดรวมใจ  ไม่มีเป้าหมายสูงสุด  อย่างที่เป็นอยู่นี้  เราจะเอาอย่างไร...

...อนึ่ง สิ่งที่เราจะเอามาเป็นอุดมธรรมนำจิตสำนึกของสังคม  หรือเป็นอุดมการณ์ของชาตินี้  จะต้องมีลักษณะดีที่จำเป็นประกอบด้วย  อย่างน้อยอุดมการณ์นั้นจะต้องมีลักษณะที่เอื้อเฟื้อ  ไม่บีบคั้นกลุ่มชนอื่นผู้มีลัทธิศาสนาที่นับถือต่างออกไป  สิ่งสำคัญที่พึงย้ำคือ  นอกจากจะไม่เบียดเบียน  ไม่บีบคั้นแล้ว  ยังเกื้อกูลด้วย...